Wat ooit omstreeks 1900 is opgericht door de grootouders van de huidige eigenaar, als dorpskroeg en kruidenierswinkel is in de loop der jaren uitgegroeid tot wijnhandel & slijterij waar kwaliteit hoog in het vaandel staat. Niet voor niets komt in alle uitingen de kreet: “Het leven is te kort om slechte wijn te drinken” naar voren. Wanneer je de winkel binnenkomt word je direct begroet door teckel St. Joris en schittert het familiewapen boven de schouw. Dat belooft veel goeds…
Kwaliteit is precies waar het allemaal om draait bij Wijnhandel Schoemaker. Bob Schoemaker de trotse eigenaar voert dat zelfs door in de besparing van de energiekosten! Via de ondernemersvereniging De Hanze uit Ulft hoorde hij over de MKB Energiecheck Achterhoek. Bob is als voorzitter van de ondernemersvereniging nauw betrokken bij het lokale projectteam van Achterhoek Onderneemt Duurzaam in Oude IJsselstreek.
Bob Schoemaker raadt iedere ondernemer, met minder dan 50.000 kWh verbruik per jaar, de MKB Energiecheck Achterhoek aan…
‘Natuurlijk hoop ik dat ze het gouden ei uitvinden waardoor ik bijna geen energiekosten meer heb’, lacht Bob. Het bedrijfspand van Wijnhandel Schoemaker stamt uit 1929 waardoor veel energie snel weer ontsnapt. ‘Gelukkig konden de adviseurs met de MKB Energiecheck Achterhoek een aantal slimme opties opsommen om energie te besparen. Een voorbeeld: Er zijn plekken in ons pand waar je maar enkele keren per dag komt. Daar kunnen de lampen ook op sensoren aanspringen waardoor je niet vergeet ze uit te doen en geen onnodig stroomverbruik hebt. Eigenlijk een heel eenvoudige en simpele ingreep’.
Na het bezoek van de adviseur van de MKB Energiecheck Achterhoek, ontvangt de ondernemer een rapport. ‘Het rapport geeft helder weer welke investeringen er gedaan kunnen worden om energie te besparen, welke besparing dat oplevert en wat de terugverdientijd is. De return on investment is meteen bekend! Als ondernemer wil je natuurlijk altijd weten wat het oplevert. Daar werd ik in dit rapport wel erg blij van.’ Bob had voorafgaand al complimenten gekregen. Want Wijnhandel Schoemaker had al enkele energiebesparende maatregelen genomen met de ledverlichting die in de winkel hangt en de zonnepanelen op het dak. ‘Het is inderdaad ook wel eens fijn om een schouderklopje te krijgen en te weten als je diverse energiebesparende maatregelen goed hebt doorgevoerd’.
‘De MKB Energiecheck Achterhoek is een aanrader voor elke ondernemer met een elektriciteitsverbruik van maximaal 50.000 kWh per jaar. Het rapport dat je ontvangt staat vol met onafhankelijke adviezen voor de mogelijke maatregelen met investeringskosten, energiekostenbesparing en terugverdientijd. En het kost je ook nog eens niets’.
Klik hier voor meer informatie over hoe u zich kan aansluiten bij AOD.
‘Natuurlijk zijn we open, de deur is alleen dicht om energie te besparen.’ Je ziet steeds vaker dat winkeliers hier bewust voor kiezen. Klanten hebben alle begrip voor de maatregel en waarderen het initiatief vanwege de milieuwinst. Met dichte deuren heerst er ook een fijn binnenklimaat, een prettige ‘bijvangst’. Met automatische schuifdeuren valt er zelfs nog veel meer winst te boeken.
Automatische schuifdeuren bieden veel voordelen. Ze zijn klantvriendelijk, energie-efficiënt en zorgen voor bescherming tegen kou in de winter en tegen warmte in de zomer. De luchtkwaliteit en daarmee het binnenklimaat in je zaak gaat er ook op vooruit. Er zijn ook schuifdeuren met een geïntegreerd luchtgordijn, dat werkt helemaal goed. Zo’n oplossing inéén is met zijn esthetische en functionele voordelen eenvoudig in te passen in iedere architectonische omgeving. Ze zijn ideaal voor winkels, hotels, apotheken en kantoorgebouwen. Het innovatieve systeem stopt: koude, hitte, stof, rook, insecten, bladeren en vieze lucht. Het bevordert warme lucht in de winter, koude lucht in de zomer én schone lucht gedurende alle seizoenen.
De Welkoop in Silvolde heeft twee jaar ervaring met schuifdeuren met een luchtgordijn. Bedrijfsleider Sven te Kaat is er enthousiast over. “Het werkt prima, we willen niet meer zonder.” Tijdens de verbouwing eind 2018 werd besloten om voor automatische schuifdeuren met een geïntegreerd luchtgordijn van FAAC in Doetinchem te kiezen, de zogenoemde Airslide. “Een mooi systeem”, zegt Te Kaat. “Ons kassablok zit op zo’n vijf meter van de ingang, dan kan koude lucht best hinderlijk zijn. Deze schuifdeuren houden in de herfst en winter kou buiten en warmte binnen. In de zomer is het omgekeerd, dan blijft het lekker koel.” Door het luchtgordijn krijgen ook bladeren en insecten geen kans de winkel in te komen. “Dat werkt echt, een heel verschil met de oude situatie.” De schuifdeuren zijn flexibel af te stellen. Je kunt bijvoorbeeld de tijd dat ze open zijn afstellen of de openingsruimte vooraf bepalen. “In de winter openen ze bij ons minder ver dan anders. Daarmee verlies je zo min mogelijk warme lucht. Het is een goede investering qua comfort en het zorgt sowieso voor een stuk energiebesparing.” Volgens de fabrikant valt er een energiebesparing te halen van ongeveer 40 procent ten opzichte van deuren die continu openstaan.
De agenda van wethouder Janine Kock wordt momenteel veelal bepaald door onderwerpen die met duurzaamheid te maken hebben. “Klimaat, milieu en energie staan volop in de belangstelling. Je hoeft geen krant open te slaan of televisie aan te zetten of het gaat erover. Terecht, want er moet echt wat gebeuren”, aldus Janine Kock.
De belangrijkste boodschap van de bevlogen wethouder: “Duurzaamheid is een kans en levert gewoon heel veel op. Dat geldt voor bedrijven én burgers. Iedereen kan zijn steentje bijdragen, ook op bescheiden niveau met kleine initiatieven. Het moet behapbaar zijn, dan boek je stap voor stap resultaat en bereik je uiteindelijk het meeste.”
In het Akkoord van Groenlo van 2009 hebben de acht Achterhoekse gemeenten afgesproken te streven naar een energie-neutrale Achterhoek in 2030. Er moet dan net zoveel energie duurzaam worden opgewekt als er wordt verbruikt. Dat geldt overigens voor de gebouwde omgeving, dus exclusief mobiliteit. De gemeente Oude IJsselstreek is één de ondertekenaars van het akkoord. Wethouder Janine Kock en beleidsadviseur economie Rob Wellink gaan dieper in op het thema.
“Er komt zeker een bepaalde schwung in. Je merkt dat het leeft! Bedrijven en inwoners worden zich bewust en komen in actie. Dat is uiteraard een goede zaak. Als je de doelen wilt halen, en daar gaan we voor, is er een breed draagvlak nodig. Toch zal er tot 2030 meer energie moeten worden opgewekt. Met 19 windmolens, 20 hectare zon op dak, 56 hectare zon op de grond en 14 miljoen kuub gas uit biomassa en biovergisting halen we het in onze gemeente. Met deze verdeelsleutel mag overigens geschoven worden. Op het gebied van energiebesparing zitten we wel op koers. Kortom, er is werk aan de winkel.”
“We scheppen de voorwaarden, bijvoorbeeld door het uitnodigingskader dat onlangs is opgesteld. Dat moet je zien als een kansenkaart en is gebaseerd op het bestemmingsplan buitengebied. Allerlei initiatieven worden langs de meetlat gelegd en via die weg beoordeeld. Dat schept duidelijkheid en past in het rode loper beleid, omdat je samen met initiatiefnemers een duidelijk afgebakend traject gaat bewandelen. Projecten kunnen relatief snel, concreet en lokaal, worden ingevuld. Daardoor ontstaat draagvlak en is participatie mogelijk. Dat vergroot de haalbaarheid. Verder kunnen bedrijven en inwoners altijd bij ons terecht voor informatie en als het mogelijk is faciliteren we plannen.”
“Dat is per bedrijf verschillend. Intrinsieke motivatie is daarbij cruciaal. In zijn algemeenheid zien we een positieve ontwikkeling. Dat komt door de koplopers die anderen stimuleren en enthousiasmeren om ook aan de slag te gaan. Het loont namelijk altijd. We moeten met zijn allen verantwoordelijkheid nemen om een leefbare wereld door te geven. En aan de andere kant is het ook financieel erg interessant. De energierekening gaat structureel omlaag, je krijgt als onderneming meer klantwaarde en bindt makkelijker medewerkers. Voornamelijk jonge mensen kijken steeds meer naar het imago van een bedrijf bij het solliciteren.”
“Absoluut! Je bent bij wijze van spreken gek als je het niet zou doen. Je krijgt op een presenteerblaadje wat de mogelijkheden zijn om energie te besparen en duurzaamheid te integreren in je bedrijfsvoering. Het past ook bij innovatief denken. Kijk verder dan vandaag en maak duurzaam en structureel het verschil. Je krijgt bezoek van een expert, die je normaal gesproken voor een flink bedrag zou moeten inhuren. En het rapport biedt uitkomst in verband met de informatieplicht in het kader van de Wet Milieubeheer per 1 juli. Kortom, wat zou je tegenhouden?”
“Daarover mogen we niet klagen, al zijn het er natuurlijk nooit genoeg gezien het hoge ambitieniveau. Maar we zitten op de goede weg. Er zijn gelukkig pioniers die het voortouw nemen en andere partijen aanjagen. Niet voor niets is Oude IJsselstreek geselecteerd voor de Gelderse Circulaire Estafette. Alle gemeentes en initiatieven die een wezenlijke bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de circulaire economie in de provincie Gelderland komen daarvoor in aanmerking. Verder staat bij de ontwikkeling van industriegebied Hofskamp Oost III duurzaamheid bijvoorbeeld op nummer één en wordt er enthousiast ingespeeld op het plan voor een regionale grondstoffenbank.”
“Buiten de stimulerende en faciliterende rol is de aanpak erop gericht onze eigen gebouwen te verduurzamen. Op het gemeentehuis liggen ongeveer 370 zonnepanelen en Sporthal IJsselweide op de grens van Gendringen en Ulft beschikt eveneens over zonnepanelen. De openbare verlichting wordt geleidelijk vervangen door led en we trainen medewerkers in circulair inkopen. Bij aanbestedingen vormt duurzaamheid een belangrijk onderdeel.”
‘Als je toch nieuw gaat bouwen ben je jezelf te gek af als je niet optimaal gebruik maakt van alle voordelen die duurzaam bouwen je als ondernemer biedt’, zegt Jan-Willem Boezel, voorzitter van de Varsseveldse Industriële Vereniging, lid van projectteam Oude IJsselstreek en directeur van fietsenfabrikant Van Raam in Varsseveld. De snelgroeiende fabrikant van aangepaste fietsen verhuisde begin januari naar een nieuw, duurzaam pand.
‘Wat die voordelen zijn? Het belangrijkste vind ik dat de medewerkers nu in een veel fijner klimaat kunnen werken. We hebben ongeveer 30 kilometer vloerverwarmingsbuizen door het hele pand lopen, daarmee koelen en verwarmen we het hele pand. Juist die constante temperatuur levert veel blijere medewerkers op. Want het was soms erg warm of koud in onze oude productiehallen. Voor dit systeem met warmtepomp hebben we 25 bronnen in de grond laten boren tot ongeveer 130 meter diep’.
‘Maar ook qua kosten en CO2 uitstoot zijn er veel voordelen. Op één oven na draait alles nu op elektriciteit. Dat scheelt behoorlijk. Onze elektriciteit komt straks van 1600 zonnepanelen op het dak. Voor het licht is alleen ledverlichting gebruikt. Je vindt bij ons geen lichtschakelaars, want alles werkt met bewegingsmelders. Op deze manier brandt het licht nooit onnodig. Het pand is verder heel goed geïsoleerd. Voor het daglicht konden we geen dakramen gebruiken vanwege de zonnepanelen. Daarom hebben we nu grote raampartijen aan de zijwanden, waar HR+++ glas voor is gebruikt’.
Als wereldspeler op het gebied van aangepaste fietsen schrijft Van Raam ook in op tenders. ‘Laatst nog, voor de Noorse overheid. Er wordt steeds meer gevraagd naar de CO2 footprint van zowel je product als je fabricageproces. Dan zitten we goed, want ook onze materialen proberen we zo dicht mogelijk bij huis in te kopen. We zijn blij dat we mensen met een beperking zo lang mogelijk uit de auto kunnen houden met onze speciale fietsen. Iedereen voelt zich beter van gezond in beweging blijven in de buitenlucht’.
‘Mijn tip voor andere ondernemers? Zorg ervoor dat je een goede adviseur hebt die weet welke subsidiemogelijkheden er zijn. En een andere tip: schakel als eerste een installateur in als je gaat nieuwbouwen. Bij ons is onze installateur vanaf dag één betrokken geweest. Heel belangrijk”.
contact aanmelden voor een scan
Arthur Jansen van Aweja Railsystemen uit Ulft kan er nu wel om lachen. Maar de vraag van zijn zoontje raakte hem diep. “We hebben natuurlijk wel iets om door te geven als we er zelf niet meer zijn. Mijn zoon van destijds zes had van een klasgenoot gehoord dat bedrijven en fabrieken de wereld vies maken, of mijn bedrijf dat ook deed? Dan sta je toch wel even met de mond vol tanden als zo’n kleine dat aan je vraagt. Ik vind het erg belangrijk dat ik hem kan vertellen dat het bedrijf van papa in ieder geval schoon is”.
“We zijn natuurlijk ook helemaal niet opgevoed met duurzaamheid. Van mijn ouders heb ik wel geleerd dat ik papier niet op straat mag gooien, maar in de jaren 80 en 90 had niemand het over duurzaamheid. Tegenwoordig leren we onze kinderen dat we zuinig moeten zijn met onze aarde. En geloof me: jongeren vinden dit echt heel belangrijk. Dat zijn ten slotte de werknemers van de toekomst. Je kunt wel denken ‘na mij de zondvloed’, maar ik vind dat we de generaties na ons niet met onomkeerbare problemen mogen opzadelen”.
De DOE-scan wees uit dat zo’n 60 % van de energiekosten van Aweja werd veroorzaakt door de verlichting. “Stap 1 was het vervangen van al onze verlichting door led. Met als gevolg dat we het elektriciteitsverbruik door verlichting met eveneens 60% hebben gereduceerd. Hiermee verdienen we de gedane investering binnen ongeveer 5 jaar terug.
De tweede stap is de aankoop van 300 zonnepanelen. Die komen er dit voorjaar op te liggen. Het mooie is dat die zonnepanelen veel meer opwekken dan we tot nu toe nodig hebben. Maar die extra stroom gebruik ik straks om gasloos te worden. Want dat wordt stap 3, volgend jaar wil ik de gasheaters eruit hebben”.
Arthur Jansen vertelt dat hij voor het zonnepanelenproject ook gebruik maakt van de SDE subsidie. “Het is hartstikke interessant om zonnepanelen te installeren. Ik zou iedere ondernemer aanraden om te investeren in duurzaamheid als het even kan. Het geld brengt op de bank niks op, de terugverdientijd is in veel gevallen heel interessant en met de stijgende energiebelasting wordt de noodzaak om te besparen uit economisch oogpunt alleen maar groter”.
contact aanmelden voor een scan
Marco te Pas heeft de resultaten van de recente Energiescan nog maar net voor zich liggen. Op de eerste pagina staat een handige Top 5. Daarna volgen vooral berekeningen en naslagwerk. In de Top 5 staan de acties die het snelst – in termen van terugverdientijd – winst opleveren. ‘Dat spreekt me wel aan’, zegt Marco, ‘daar kan ik wat mee!’
Bovenaan staan zogenaamde hoofdenergiemeters*. Die monitoren het verbruik en relateren het aan bijvoorbeeld seizoens- of weersomstandigheden. Zo springen afwijkingen er snel uit en ontstaat meer inzicht bij de medewerkers. ‘We werken hier met ca. 200 mensen. Als we door die slimme meters nog bewuster worden, besparen we ca. €12.000 per jaar. Dat is een terugverdientijd van 1 jaar.’
Ulamo verzorgt de coating voor onder meer gevels, straatmeubilair, zonwering en scheidingswanden en levert daarnaast metalen ombouwen en panelen aan de radiatorindustrie. Dat verklaart de enorme bedrijfsoppervlakte van zo’n 22.000 m2. Uiteraard wordt niet altijd en overal gewerkt. Vandaar dat een relatief eenvoudige, aanwezigheidsafhankelijke schakeling op de verlichting, op nummer 2 staat. Dat levert € 1.000 per jaar op. Terwijl de investering ca. € 700 bedraagt.
Waterzijdig inregelen zorgt ervoor dat de warmte precies goed over het pand wordt verdeeld, zonder onnodige verliezen*. ‘Een beetje een technisch verhaal maar de praktijk leert dat hier veel winst te behalen is. Voor ons is dat berekend op €863 per jaar. De eenmalige technische en installatiekosten berekenden ze op zo’n €600. Daar verdien je dus hetzelfde jaar nog aan!’
De investering in ledverlichting springt er enorm uit. Die bedraagt zo’n €54.000 maar met de €13.000 besparing per jaar, verdient Ulamo dat in 4 jaar terug. ‘Fijn dat je zeker weet dat bij die berekeningen aan alles is gedacht. Dus ook de subsidies, de langere levensduur en de eventuele vervanging van armaturen.’
‘Vraag me niet precies wat het inhoudt’, lacht Marco. ‘Dat lees ik wel verderop in het rapport. Voor nu is van belang dat zo’n pomp bijdraagt aan onze besparingen. En dat de investering binnen twee jaar is terugverdiend.’
‘Prettig’, zegt Marco, ‘om alle mogelijkheden goed onderbouwd op een presenteerblaadje te krijgen. Toch zijn we er nog niet. Verderop in de lijst staan zonnepanelen en er zijn mogelijkheden om de restwarmte van de ovens terug te winnen. Maar de top 5 is alvast een mooi begin om snel meer winst te realiseren met minder energie!’
contact aanmelden voor een scan
‘Voor mij is het vooral de sport om energieneutraal te ondernemen’, zegt Frans Ratering (46) van Technische Groothandel Ratering. ‘Mijn doelstelling was om van het gas af te komen. Dat gaat lukken. Maar heel eerlijk: ik had geen idee waar ik moest beginnen. En dan komt de DOE-scan goed van pas.’
De grootste winst of kortste klap is nog altijd de omschakeling naar ledverlichting. Dat hadden we voor de DOE-scan al geregeld en dat rendeert tegelijk: Ons verbruik ging van 10.000 kWh naar 5.000 kWh per maand. Dat scheelt €600 per maand. Tel uit je winst. Dat kan ik iedere ondernemer aanraden!’
Voor Ratering is het niet genoeg. Het bedrijf heeft een oppervlakte van 3.500m2 en de energierekening is nog altijd € 15.000 (€ 8.000,- aan gas en ca. € 7.000 aan elektriciteit). Dit jaar wil hij van het gas af. Dat betekent een serieuze investering in een warmtepomp van zo’n € 25.000. ‘Dat verdien ik niet zo snel terug als de ledverlichting. Maar daar gaat het me niet om. Ik wil het voor elkaar hebben en in de toekomst onafhankelijk kunnen zijn van energieleveranciers. En natuurlijk voegt een duurzaam bedrijf iets toe voor onze klanten.’
Na de warmtepomp komen er zonnepanelen. Die stap staat voor volgend jaar op de planning. De DOE-scan opent ook de wegen om subsidie aan te vragen. ‘Dat had ik zelf niet gekund…’, zegt Frans, ‘dat kan niemand zelf. Als de panelen straks ook liggen, heb ik het helemaal voor elkaar. Dan wek ik mijn eigen energie op en kunnen de energielasten nog verder omlaag. Volgens de berekeningen van €15.000 naar €5.000 per jaar.’
En toch resteert er daarna nog één wens. Om helemaal geen fossiele brandstoffen meer aan de aarde te onttrekken wil hij ook het transport en de leveringen verduurzamen. Dat betekent het vervangen van het wagenpark, voornamelijk bestelbussen, door elektrische auto’s. Maar zover is het nog niet. Alles op zijn tijd.
‘De DOE-scan is een mooie manier om te weten waar je als bedrijf staat’, besluit Frans. ‘Om uit te vinden waar de kortste klappen zitten om direct geld te verdienen. Maar de scan is ook onmisbaar bij het maken van lange termijn keuzes en het verkennen van de (subsidie)mogelijkheden. Al met al heeft het me zo’n twee dagdelen gekost. Als je het zelf moet uitzoeken, kost dat veel meer tijd!